Nu de veertigdagentijd ten einde loopt, spreekt Emilie Schreuder van de redactie met Rienk Lanooy over de betekenis van de Stille Week en het Paasfeest.

Rienk: De essentie van de Stille Week is dat we gedenken; dat is meer dan je iets herinneren of iets herdenken. Met gedenken bedoel ik dat we een gebeurtenis in het verleden opnieuw beleven. In de Stille Week ervaren we opnieuw het sterven en opstaan van Jezus. Kunnen lijden en sterven betekenis hebben en wat betekent dat voor mij in deze tijd? De Evangelieverhalen zijn begonnen bij Pasen. Op het laatst pas – bij Zijn opstanding – hebben Zijn vrienden de kern ontdekt. Al het andere vloeit daar uit voort. Als Hij namelijk zo bijzonder is, dan moet Hij ook al eerder bijzonder zijn geweest. Daarom zijn we ook Zijn geboorte gaan vieren. Het Evangelie moet je van achter naar voren lezen. Pasen is het hart van het kerkelijk jaar.

Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag vormen samen het Triduum (= drie dagen). Deze dagen vormen samen het Paasfeest, met ieder een onderscheidend accent. Witte Donderdag is het begin van het Paasfeest met de voetwassing (Jezus die zich dienstbaar opstelt) en de viering van het Laatste Avondmaal (zij vierden toen het Pesachfeest: de uittocht uit Egypte, de bevrijding uit de slavernij). Dienstbaarheid en bevrijding, daar zit de kiem van wat we gaan vieren op Paasmorgen.

Emilie: Jaren geleden vroeg mijn zoon Lodewijk – hij zal een jaar of 5 geweest zijn – omdat ik ook het antwoord niet had, aan Ds. Ter Linden waarom het niet ‘slechte vrijdag’ was. Het was toch helemaal niet goed dat de mensen Hem aan het kruis hadden gehangen. Ds. ter Linden heeft ons toen uitgelegd dat deze vrijdag ‘goed’ wordt genoemd, omdat Jezus zelf goed had gedaan. Hij had Zijn leven gegeven voor de mensen.

Rienk: Ja inderdaad, met Goede Vrijdag maken we duidelijk wat het betekent als iemand zijn leven lang dienstbaar is aan de ander, zich aan die ander wijdt. Jezus geeft Zijn leven voor de ander. Het was goed wat Hij deed, maar het pakte niet goed uit. In het verhaal vraagt Jezus zich ook af of dit de juiste weg is. Uiteindelijk kiest Hij niet voor zichzelf maar laat Hij zich leiden door ‘Uw wil geschiede…’.

Stille Zaterdag is letterlijk ‘stil’: de stilte van verdriet en rouw, maar ook de stilte van verwachting; de stilte ook van de grafrust, en hoop en verlangen dat de dood niet het einde is.

Dan wordt het Pasen. Vanuit de joodse traditie begint Pasen de avond ervoor: de paasnacht. De nieuwe dag is begonnen. Het is donker geweest. Er gaat een deur open en het licht komt binnen. Dat kun je met elkaar gedenken: de nieuwe Paaskaars wordt binnen gedragen.

Emilie: Zelf was ik op 16-jarige leeftijd met een groepje jongeren van de Kloosterkerk in Taizé. Het was in de zomervakantie, maar in mijn herinnering wordt in Taizé altijd het Paasfeest gevierd. We discussieerden met de broeders over de stelling: ‘Pasen doet in het diepst van de mens een feest ontbranden’. Het maakte diepe indruk op mij.

Rienk: Ten diepste gebeurt het in jezelf; je wordt aangestoken om het feest te vieren, maar het vuur komt van elders: je wordt geïnspireerd. En opnieuw kunnen beginnen, heeft in deze tijd een speciale betekenis; dat is iets anders dan terug naar het oude normaal. We maken nu iets ingrijpends mee. We moeten ons gedrag veranderen. Pasen vertelt ons dat dat kan: een vreemde, maar altijd nieuwe mogelijkheid. Pasen is altijd actueel.