Een omschrijving van vier mannen, maar binnenkort geldt dit voor drie, als Dirk in januari afscheid neemt, nadat hij ruim 30 jaar zijn taak als koster van de Kloosterkerk met hart en ziel uitvoerde. Op een mooie herfstmiddag in oktober spraken wij met de vier mannen, die dikwijls zichtbaar, maar nog vaker onzichtbaar aan het werk zijn in en voor de Kloosterkerk. Dirk van Woerkom, Bas Pijffers, John Groot en Ilja de Weerd.
En een eerste vraag die daarbij opkwam was ‘Dirk….als je dit nieuwe leven begint, wat zul je dan het meest gaan missen?’ Dirk moest hierover even nadenken en noemde twee voor hem belangrijke punten, namelijk het gebouw met daarin de heel speciale sfeer en de dynamiek in het gebouw. Dirk heeft in al die jaren alle hoeken en gaten van het monument leren kennen. Geen dag is hetzelfde en dat heeft alles te maken met het feit dat de Kloosterkerk geen wijkgemeente is, waardoor er van alles gaande is. Daarmee is het ook een heel ander kerkconcept, waarvan je misschien mag zeggen: ‘divers en neutraler’. Niet iedereen kent elkaar, men komt elkaar ook niet zo snel tegen in de supermarkt of in de buurt. De variatie in werkzaamheden is heel groot en dat is een aspect waarvan Bas in zijn inwerkperiode veel van Dirk en John geleerd heeft en nu klaar is om in januari het werk over te nemen. Daarbij hanteert Bas als devies: ‘Blijf bij jezelf en stel je grenzen.’ Dat neemt niet weg dat voor hem, evenals voor John en Dirk dienstverlening en gastheerschap heel hoog in het vaandel staan. Maar daarnaast zijn er natuurlijk talloze taken, die gedaan moeten worden. Zo verzorgt John iedere week precies op tijd de liturgieën en andere programmaboekjes. Dat is, dank zij de digitalisering uiteraard een heel andere bezigheid dan vroeger, toen men uren bezig was met vouwen en nieten, maar het moet gedaan en precies op tijd. Ook het omgaan met de vele en zo onmisbare vrijwilligers vraagt een bepaalde flexibiliteit. Uiteraard is iedereen van goeden wille, maar men heeft vaak ook zo de eigen ideeën. De taak voor de koster is dan om met elkaar op één lijn te komen en uiteraard lukt dat in bijna alle situaties.
Bas noemt ook het bijzondere aspect en het belang van de muziek in de Kloosterkerk; hij kan er tijdens het stofzuigen of andere werkzaamheden enorm van genieten als organist Geerten van de Wetering op het orgel aan het oefenen is of als er muzikale repetities plaatsvinden in voorbereiding op concerten. Hij refereerde aan het kinderconcert in de herfstvakantie met als thema Het verhaal van Babar het Olifantje. Dit vond hij ontzettend leuk en was daarbij verrast door de reactie van de kinderen, van wie misschien een aantal nog nooit een kerkorgel had gehoord. En opeens….al die geweldige klanken van boven. Dirk noemt ook als een bijzonder en dierbaar onderdeel de gedachtenisdiensten, dat wil zeggen huwelijken en uitvaarten. De laatste tijd komt de laatste categorie meer voor dan de eerste, maar elke dienst heeft een heel eigen karakter, vaak heel bijzonder en indrukwekkend, soms onbegrijpelijk, maar hierbij wordt ook gastheerschap en een grote flexibiliteit van de kosters gevraagd.
Misschien de meest onzichtbare medewerker is Ilja. Hij zit dagelijks op het kantoor van het Kerkelijk Bureau op de eerste etage, regelmatig bijgestaan door een vrijwilliger. Ilja noemt vooral de locatie en de werkplek als heel plezierig en wie kan zeggen dat hij of zij kantoor aan het Lange Voorhout houdt? Veel mensen zullen waarschijnlijk geen idee hebben welke taakomschrijving bij de werkzaamheden van Ilja past en dat blijkt ook een vrij ingewikkeld verhaal. Maar naar aanleiding van een aantal vragen licht hij een tipje van de sluier op. In maart 2018 kwam hij na een korte sollicitatieprocedure in dienst van de Kloosterkerk, waar toen al een beginnende reorganisatie aan de gang was. Zijn achtergrond tot dan toe was het facilitair management in de horeca, dus een heel andere richting, maar zijn kerkelijke achtergrond steunde hem om deze nieuwe stap aan te durven. Veel vraagtekens in de beginfase werden opgelost in samenwerking met en dankzij Dirk en ook op dit terrein bleek flexibel meebewegen een belangrijk onderdeel, maar tevens een uitdaging. Het blijft continue een balans zoeken tussen ‘kerk als kerk’ en ‘kerk als bedrijf’, waarbij het eerste als belangrijkste doel gezien wordt. Immers…een kerk die een bedrijf is wil bedrijfsresultaten en inkomsten zijn uiteraard heel belangrijk. Daarvoor is de externe verhuur een belangrijke bron, maar dat mag niet ten koste gaan van het initiële doel: het kerk zijn.
De tijden veranderen en ook voor de Kloosterkerk is dit aan de orde. Er bestaan plannen voor de Kloosterkerk als Huis van Bezinning. Als deze te zijner tijd uitgevoerd zullen worden biedt dat grotere kansen voor externe verhuur, maar tegelijk doet zich de vraag voor ‘Durven we te investeren in het flexibel maken van de ruimtes?’ Bas ziet allerlei mogelijkheden voor de crypt…en omschrijft dat mooi als’ meer warmte brengen in een koude ruimte’. De crypt is een zo bijzonder en karakteristiek onderdeel van het gebouw, die met een aantal aanpassingen heel goed gebruikt zou kunnen worden voor diverse doeleinden.
Al pratend met de vier mannen werd weer eens duidelijk hoe ongelofelijk belangrijk hun werk op het Kloosterkerktoneel, maar vooral ook achter de coulissen is, waarbij zij ieder voor zich blijk gaven van de rol die de Kloosterkerk voor hen speelt. De Kloosterkerk zal Dirk vanzelfsprekend heel erg missen, maar tegelijk is dit alvast een moment om hem te danken voor alles wat hij in 30 jaar heeft betekend en is het ook een moment om het trio Bas, John en Ilja alle succes te wensen bij hun toekomstige werk aan een Kloosterkerk met zoveel boeiende aspecten en mogelijkheden.
Op zondagmiddag 8 januari is er een feestelijke en vooral muzikale bijeenkomst ter gelegenheid van het afscheid van koster Dirk van Woerkom. Iedereen is welkom bij het korenfestival in aansluiting op de dienst.
Tekst Marjolijn van Delft Foto Gerhard van Roon