In de week van 5 september start de restauratie van de zeven glas-in-loodramen in het koor. De Kloosterkerk heeft Schakel & Schrale in de arm genomen om deze grote restauratie uit te voeren. Gedurende 16 weken zal hun partner, het Glasatelier Oud Rijswijk, de panelen van de zeven ramen uitnemen, schoonmaken, voorzien van nieuw lood en terugplaatsen: een grote en kostbare operatie. Reden voor de redactie om samen met Hans Kramer, die namens het bestuur de restauratie begeleidt, op bezoek te gaan bij het Glasatelier.

Tekst: Emilie Schreuder

We worden hartelijk verwelkomd door eigenaar Monique Scholtes en glasschilder/ontwerper Hans van der Valk. We zitten in een werkplaats met grote tafels waar drie anderen geconcentreerd aan het werk zijn en waar vele glas-in-lood ramen wachten op behandeling of juist klaar staan om terug te gaan naar het gebouw waar ze thuis horen.

Het Glasatelier Oud Rijswijk is van alle markten thuis: alle soorten glas-in-lood, dubbel glas in vele soorten en maten, glas-op-glas, muren van glas met UV-werend folie. Maar hun hoofdactiviteit is toch het restaureren van ramen in kerken en overheidsgebouwen. Recentelijk is de opdracht van de Oude Kerk in Naaldwijk afgerond. Hans van der Valk: “het ging hier om een open opdracht voor een nieuw ontwerp. Het mocht niet te specifiek religieus zijn, omdat deze kerk ook voor niet-kerkelijke activiteiten wordt gebruikt. Iets dat vrijheid symboliseert, moest het worden. Dat is natuurlijk heel leuk om te doen vanwege het creatieve element, en je bent extra blij als ze tevreden zijn”.

Het project in de Kloosterkerk?

Enthousiast vertellen Monique en Hans dat zij al eerder restauraties in de Kloosterkerk hebben uitgevoerd. Zo zijn na een hagelstorm in de zomer met een hoogwerker ruitjes gerepareerd in de zijgevel. De ramen aan het Lange Voorhout en aan de Parkstraat zijn jaren geleden al eens ‘verlood’. Ook de achterzetramen van alle glas-in-loodramen zijn ooit door het Glasatelier geplaatst. “Bij het gebrandschilderde raam van de Apostelkapel ging het om een voorzetraam”, licht Hans toe. Het komende werk zelf is redelijk recht toe, recht aan; dus niet zo spannend, maar “het geeft voldoening om te werken aan de Kloosterkerk, een uniek monument op een bijzondere locatie”, antwoordt Monique desgevraagd.

Hoe gaat de restauratie in zijn werk?

Monique heeft een heldere planning voor ogen: “In elk van zeven glas-in-loodramen zitten 45 gelijksoortige ‘panelen’ met in de nok enkele panelen in verschillende vormen. Per keer halen we de panelen van twee ramen eruit. De zogenaamde ‘bruggen’ blijven zitten. Ook de achterzetramen blijven zitten; wij maken ze alleen waterdicht met een gewapende en licht doorlatende folie. Het uitnemen gebeurt aan de buitenzijde met een hoogwerker. Aan de kant van de pantry is een steiger noodzakelijk, omdat daar geen hoogwerker bij kan. Als de panelen van de twee ramen klaar zijn, plaatsen we ze terug en nemen tegelijk de panelen mee van de volgende twee ramen. Dit herhalen we enkele keren, totdat alle zeven ramen zijn gerestaureerd”.

Hans Kramer licht toe dat de gemeente tijdens de zondagsdienst en ook de andere bezoekers van de Kloosterkerk er niet veel van zullen merken. “Als de ramen aan de zijkanten van het koor worden gerestaureerd, zie je dat nauwelijks; hoogstens is het iets lichter. Wanneer er ramen in het front van het koor in restauratie zijn, zal het opvallen dat er ramen zijn zonder lood strips en zonder gekleurd glas. Tevens wordt de plek met het door vochtdoorslag beschadigde stucwerk hersteld”.

“Elk paneel krijgt een nummer met de maat erbij”, vervolgt Hans van der Valk. “Ze verschillen onderling een beetje. Zo weten we precies waar elk paneel moet worden teruggeplaatst. Per paneel houden we een schema bij, waarop we de stand van zaken van het behandelproces bijhouden. De panelen leggen we op platen. Uit elk paneel halen we de 20 ruitjes, die maken we schoon; oude kitresten worden verwijderd, en ze worden voorzien van nieuw lood en nieuwe kit. De speciale vormen boven in de ramen zijn arbeidsintensiever. Van deze ruiten maken we mallen van zogenaamd ‘carton’. Het carton is van stevig papier. Vroeger deden we dat met de ‘in-meet- computer’, maar met carton is het veel handiger om met de hand te passen. De computer gebruiken we alleen nog voor complexe figuren. Dat vind ik het mooie van dit werk: het is een combinatie van het oude ambachtelijke handwerk uit de middeleeuwen met innovatieve technieken van tegenwoordig”.

Ruitjes-actie

De kosten van de restauratie van de zeven ramen bedragen € 265.000, een grote investering voor de Kloosterkerk. Het is een investering in de toekomst van de gemeente, die ook velen van u ter harte gaat. Vandaar dat wij een actie starten. Iedereen kan symbolisch een ruitje of een rij ruitjes of adopteren. Elk bedrag is welkom! Doet u mee?

Stort uw bijdrage op rekening NL41 ABNA 0519 8730 68 ten name van de Stichting Monument Kloosterkerk.